علت اصلی لاستیک سایی در خودرو
شاید فکر کنیم که اگر متوجه لاستیک سایی در خودرویمان شدیم، نشانه خوبی است و زمان تعویض آن ها رسیده است و دیگر لاستیک ها عمر خودشان را کرده اند؛ این فکر شاید درست باشد اما همیشه هم این طور نیست. گاهی لاستیک سایی نشان از مشکلاتی در خودرو مثل مشکل در جلوبندی و فنر بندی و یا فرمان اتومبیل دارد و با تعویض لاستیک ها هم به زودی دوباره با لاستیک سایی رو به رو می شوید، چون مشکل اصلی حل نشده است. در این مقاله می خواهیم به این بخش از دلایل لاستیک سایی در خودرو بپردازیم و شما را در برخورد با مشکلات خودرو حرفه ای تر کنیم. با ما همراه باشید.
انواع فرم های لاستیک سایی
لاستیک پرباد (لاستیک سایی در وسط تایر)
لاستیک سایی در وسط الگوی تایر نشان دهنده زیاد بودن باد تایر در قسمت مرکزی آن است. فشار زیاد در این قسمت موجب تماس بیش از اندازه بخش مرکزی تایر و تحمل تمام بار وارده و در نتیجه سایش بیش از اندازه در این قسمت می شود.
لاستیک کم باد (لاستیک سایی در کناره ها)
سایش لاستیک در کناره ها نشان دهنده کم باد بودن بیش از حد توصیه شده برای لاستیک مورد نظر است. وقتی تایر کم باد باشد سطح تماس تایر با جاده و بار وارده بیش از حد می شود که به کناره های تایر منتقل می شود.
تیز شدن لبه تایر (تیز شدن دندانه ها)
نشانه زاویه Toe (همگرایی و واگرایی) که بیش از اندازه مثبت یا منفی است و باعث خراش یا تیزی لبه تایرها می شود که می توان به وسیله دست کشیدن روی کناره دندانه یا هر شیار متوجه آن شد.
لبه تیز داخل یک دندانه نشان دهنده زاویه تواین (همگرایی) بیش از حد است. همچنین لبه تیز بیرون یک دندانه نشان دهنده واگرایی بیش از اندازه است.
به خاطر این که تغییر زوایای کمبر و کستر تنظیم زاویه Toe (همگرایی و واگرایی) فرمان را تحت تاثیر قرار می دهند، Toe همیشه آخرین زاویه ای است که در عملیات میزان فرمان تنظیم می شود.
هرگونه تغییر در زوایای کمبر و کستر بلافاصله زاویه Toe را تغییر می دهد. هندسه زاویه Toe به شدت با تغییر ارتفاع فنرها و سیستم تعلیق تحت تاثیر قرار می گیرد.
برآمدگی و تورفتگی روی سطح تایر (پله شدن لاستیک)
پله شدن لاستیک روی سطح آج های لاستیک نشان دهنده سیستم فنربندی معیوب یا خراب است. کمک فنرهای معیوب و یا برهم خوردن بالانس تایرها نیز می توانند منجر به پله شدن لاستیک شوند؛ اما پله شدن لاستیک ها همیشه در جاهای مختلف نمایان می شوند.
کمک فنرها و استرات ها مجرم اصلی هستند چرا که تامین کننده نیروی رو به پایین جهت کنترل حرکت تایرها هستند. وقتی تایرها بیش از اندازه حرکت داشته باشند پله شدن روی آن ها نمایان می شود. ضمن این که کمبود حرکت نیز از عوامل ایجاد کننده چنین شرایطی است.
دلایل رخ دادن لاستیک سایی
مشکل در فرمان خودرو
فرمان خودرو توسط یک سری قطعات و اتصالات به چرخهای جلو خودرو متصل شده است . در نتیجه می تواند تاثیر مستقیمی در هندلینگ و میزان فرمان پذیری خودرو داشته باشد . البته باید توجه داشت هندلینگ خودرو بیشتر از فرمان به طراحی خودرو و موارد متعدد دیگر وابسته است اما نقش فرمان و نحوه تنظیم چرخها اهمیت فراوانی در این موضوع خواهد داشت. از همین رو اگر فرمان خودرو تحت امر نباشد و بدون دخالت راننده به سمتی کشیده شود مشکلی وجود دارد. همانطور که اشاره شده این مشکل لاستیک سایی را به دنبال خواهد داشت.
برای برطرف کردن این موضع در ابتدا باد لاستیک ها را مورد بررسی قرار دهید . چرا که اگر یکی از چرخها دارای فشار کمتری باشد ، خودرو به آن سمت کشیده خواهد شد و همین امر باعث خودروگی لاستیک کم فشار خواهد شد . اما اگر باد لاستیک ها میزان بود ایراد در میل فرمان ، جعبه فرمان و غیره خواهد بود که باید توسط مکانیک های مجرب مورد بررسی قرار گیرد و مطمئنا از عهده اشخاص بدون تخصص خارج است .
اما عدم تنظیم فرمان و زاویه چرخها در جهت های گوناگون و نسبت به همدیگر از دیگر دلایل این مشکل است. برای متوجه شدن این امر بهتر است با زوایای چرخها آشنا شوید. چرخها و فرمان خودرو از سه زاویه مختلف نسبت به یکدیگر با نام های کمبر ،کستر و تئو هستند.
زاویه کمبر را شاید بیشتر از دو زاویه دیگر شنیده باشید. زاویه‌ای است که حاصل از امتداد خط عمود بر سطح جاده و امتداد تایر (با دید از جلو به خودرو) مشاهده می‌شود. در صورتی که تایرها کاملاً عمود بر روی سطح جاده باشند، زاویه کمبری وجود نخواهد داشت
تصور زاویه کستر شاید کمی مشکل باشد ولی به زاویه‌ای خطاب می‌شود که امتداد محور فرمان با محور عمودی تایر می‌سازد. کستر مثبت زمانی اتفاق می‌افتد که امتداد محور فرمان در قسمت فوقانی تایر به سمت خودرو باشد و کستر منفی هم زمانی اتفاق می‌افتد که امتداد محور فرمان در قسمت فوقانی تایر به سمت خارج خودرو متمایل باشد.
شاید راحت‌ترین تصور در بین دو زاویه دیگر همین زاویه تئو باشد. تئو از امتداد تایرها با خط موازی با راستای امتداد اصلی تایر (با دید از بالا به خودرو) تشکیل می‌شود. انتخاب درست زاویه تئو می‌تواند در عمر تایر و ساییدگی عاج تایر تأثیر به سزایی داشته باشد.
تمامی زوایا فوق می تواند در لاستیک سایی و عمر مفید لاستیک ها تاثیر مستقیمی داشته باشد از همین رو یک مکانیک مجرب باید توسط دستگاه هایی خاص تمامی این زوایا را تنظیم نماید تا لاستیک سایی به کمترین میزان ممکن برسد . توجه داشته باشید تنظیم غیر اصولی و خود سرانه که برخی از مالکان خودرو بدلیل زیبایی و یا شتاب بیشتر خودرو انجام می دهند علاوه بر افزایش مصرف سوخت باعث لاستیک سایی خواهد شد.
بالانس نبودن چرخها
چرخهای خودرو نیز باید بصورت مجزا کاملا بالانس باشد و لنگی نداشته باشد .اما بالانس بودن به چه معناست. در جواب باید گفت رینگ و لاستیک های استاندارد خودروها با تمامی متعلقات خود حدود 20 کیلوگرم وزن دارد .اما اگر این 20 کیلوگرم در تمامی نقاط یک چرخ بصورت متوزان توزیع نشده باشد ، باعث ایجاد ارتعاش و عدم بالانس بودن خواهد شد. فراموش نکنید در یک بزرگراه که با سرعت 120 کیلومتر بر ساعت در حال حرکت هستید، هر تایر حداقل 14 بار در ثانیه در حال چرخیدن است درنتیجه تغییر ناچیز 15 گرم می تواند باعث این موضوع گردد. عدم بالانس بودن لاستیک ها منجر به آسیب به جلو بندی و پلوس ها خواهد شد که در نتیجه آن لاستیک سایی به سراغ خودروی شما خواهد آمد.
برای اطلاع از عدم بالانس بودن خودرو باید به لرزش فرمان و یا بدنه خودرو دقت کرد چرا که اگر فرمان خودرو به لرزش درآید یعنی یکی از چرخهای جلو بالانس نیست و اگر بدنه در حال لرزش است این چرخها عقب هستند که از بالانس در آمده اند. برای برطرف کردن این موضع کافی است به آپارتی مراجعه کرده تا با افزودن وزنه های بسیار سبک به بخشی از رینگ ،باعث بالانس شدن چرخ شوند. پیشنهاد می گردد هر 20 هزار کیلومتر با مراجعه به آپاراتی از بالانس بودن چرخها مطمئن شوید.
فنر بندی
فنرهای خودرو با جذب ضربه های ناشی از دست اندازها جاده باعث سواری لذت بخش و نرم خواهد شد. اما فنر ها از قطعات متعددی تشکیل شده که باعث همراستایی چرخها و یاتاقانهای آنها و بوش و میله تعادل و بازوهای کنترل فنر خواهد شد . لذا عدم این همراستایی باعث فرسایش و خرابی قسمت های دیگر نظیر لاستیک ها و خود فنر های اصلی خواهد شد.
جلو بندی
جلوبندی خودرو از اجزایی شامل فنرها، کمک فنرها، بوش یا سیبک و طبق‌ها تشکیل شده که هرکدام وظیفه و عملکرد مشخص و معینی را دارا است. از آنجایی که جلوبندی خودرو بصورت مستقیم با چرخها درگیر هستند ،خرابی هر یک از قطعات باعث ایجاد لاستیک سایی خواهد شد. از این رو هرگاه صدای نامناسبی از جلو خودرو شبیه به تق تق به گوش شما رسید سریعا به مکانیک مراجعه نمایید.
تصادف و آسیب دیدگی شاسی خودرو
اکثر بخش‌های جلوبندی با قطعه‌ای بزرگ به نام رام ارتباط دارند. رام یک صفحه بسیار قطور و بلند است که به سر دو شاسی جلو متصل می‌شود. زمانی که خودرو تصادف سنگین داشته باشد، حتی اگر ظاهر آن را تعمیر کرده باشند، باز هم امکان دارد رام و سرشاسی‌ها دقیق سر جای خود نباشند. حتی چند میلی‌متری تفاوت اندازه در دو سر شاسی، باعث انحراف رام و در نتیجه خرابی زودهنگام جلوبندی می‌شود. در این موارد است که حتی با چندین بار تعویض جلوبندی، باز هم لاستیک سایی خودرو ادامه خواهد داشت. در چنین مواقعی باید به یک صافکار خبره مراجعه کنید و از او بخواهید که فاصله دو سرشاسی را اندازه بگیرد.
اگر شاسی خودروی شما آسیب دیده باشد، می‌توانید با استفاده از جک‌های روغنی مخصوص، سرشاسی عقب رفته را سر جای خود برگردانید و سپس جلوبندی را تعمیر کنید.
نکاتی برای جلوگیری از لاستیک سایی
1- تایرهای اتومبیل را بطور مرتب بررسی کنید
برخی از رانندگان اتومبیل را تنها برای رانندگی خریداری می کنند و این اولین اشتباه در نگهداری از اتومبیل است. اولین نکته ای که ما برای مراقبت از چرخ های اتومبیل در نظر داریم، بررسی منظم تایرهای اتومبیل در طی برنامه ای مشخص می باشد. از این رو می توانید میزان کاهش آج لاستیک را به مرور مشاهده کنید و در صورت کاهش آج باید آنرا فورا تعویض کنید تا مشکلی برای شما رخ ندهد.
2- اطمینان از فشار مناسب تایر در فصل های مختلف
بطور کلی توصیه می شود هر چند ماه یکبار میزان باد لاستیک اتومبیل خود را چک کنید. اما شما موظف هستید پس از آغاز هر فصل میزان باد لاستیک خود را در مکانیکی ها تغییر دهید و علت اصلی آن هم انقباض و انبساط باد درون تیوب به دلیل سرما و گرما می باشد که اگر میزان نباشد، ممکن است دچار مشکل شوید.
3- در صورت وجود دفترچه راهنما آنرا مطالعه کنید
اغلب کارخانه هایی که در زمینه تولید لاستیک فعالیت دارند، پس از بسته بندی لاستیک، دفترچه راهنمایی را ارائه می دهند تا کاربران بتوانند هرچه آسان تر از میزان باد کردن لاستیک در مدت زمان های مختلف آگاه شوند.
برای مثال اگر لاستیک شما بیش از حد باد شود، نسبت به مقاومت آن ممکن است بیشتر و بیشتر در خطر ترکیدن قرار گیرد که این می تواند منجر به هزینه اضافه شود.
4- با سرعت زیاد رانندگی نکنید
بطور کلی زمانیکه شما با سرعت غیر مجاز رانندگی می کنید، کنترل اتومبیل سخت تر می شود و شاید این گونه فکر کنید که این چگونه می تواند به لاستیک اتومبیل آسیب برساند؟
نکته قابل توجه اینجا است که وقتی شما با سرعت زیاد حرکت می کنید، زمان ترمز گرفتن، اصطکاک زیادی میان لاستیک و زمین ایجاد خواهد شد که در نتیجه لاستیک ها برای ایستادن، به میزان زیادی بر روی زمین ساییده خواهند شد و این گونه عمر لاستیک کمتر و کمتر خواهد شد. بنابراین توصیه می شود حتما با سرعت مطمئنه حرکت کنید تا هم بتوانید اتومبیل را هرچه بهتر کنترل کنید و هم اصطکاکی میان لاستیک و زمین صورت نگیرید.
5- جابجا کردن چرخ های جلو و عقب
لاستیک های جلو برای ترمز با استفاده از دیسک و لنت استفاده می شوند و لاستیک های عقب نیز برای ترمز دستی استفاده می شوند. بنابراین لاستیک های جلو ممکن است در مدت زمان کمتری میزان آج بیشتری را نسبت به لاستیک های عقب از دست دهند.
از این رو توصیه می شود با مشورت تکنسین های این زمینه لاستیک ها عقب و جلو را سالانه دوبار جابجا نمایید تا این گونه عمر لاستیک ها افزایش یابد.
6- از تایر یدک مطمئن باشید!
ممکن است برای هر یک از ما پیش بیاید که به دلیل مشغله فراوان بطور ناگهانی مشاهده کنیم که تایر اتومبیل ما از بین رفته است و رانندگی با آن می تواند برایمان دردسرساز شود.
از این رو در این مواقع فورا لاستیکی که کمترین میزان آج را دارد، با استفاده از تایر یدک موجود تعویض کنید و از آن برای رسیدن به نزدیک ترین مکانیکی بروید و لاستیک های از بین رفته را تعویض نمایید.
