مزایا و معایب خودروهای دوگانه سوز + لیست خودروهای دوگانه سوز در ایران

تا قبل از گران شدن بنزین و موجی که با خود به همراه داشت شاید کمتر کسی به خودروهای دوگانه سوز اهمیت می داد و خیلی ها هم البته با آن مخالف بودند و آن را ناایمن می دانستند، اما در ماه های گذشته و پس از رسیدن قیمت بنزین به ۳ هزار تومان که دیگر آن بنزین ارزان رویایی در دسترس نیست؛ بازار بحث و گفت و گو درباره خودروهای دوگانه سوز نیز داغ شد که حتی منجر به گران شدن این خودروها در بازار شد.

در این باره و این که خودرو تک یا دوگانه سوز کدام بهتر است، حرف و حدیث بسیار است. ‎آیا سیستم گاز واقعا ‌به‌صرفه است؟ تعمیرکاران خودرو درحالی مردم را از خرید خودروهای دوگانه‌سوز منع ‌می‌کنند که فعالان صنعت خودرو می‌گویند دوگانه‌سوز کردن خودروها براساس استانداردهای مشخص انجام می‌شود و ایمنی و ‌سلامت خودرو‌ها را تهدید نمی‌کند. این مقاله دقیقا می خواهد به این سوالات پاسخ دهد و تلاش کند تا تصویر روشنی از خودروهای دوگانه سوز ارائه دهد تا کسانی که قصد دارند از این نوع خودرو خرید کنند بتوانند اطلاعات دقیقی در اختیار داشته باشند. با ما همراه باشید.

خودروی دوگانه‌سوز به خودرویی گفته می‌شود که علاوه بر مصرف بنزین در مواقعی، سوخت دیگری غیر از بنزین مصرف کند. خودروهای دوگانه‌سوز در ایران از گاز CNG یا LPG استفاده می‌کنند که نمونه‌ی CNG بسیار بیشتر از گاز LPG ذکر شده است. خودروهای دوگانه‌سوز بنزین را به‌عنوان خوراک اصلی خود می‌شناسند و از گاز به‌ عنوان سوخت شرایط بحرانی استفاده می‌کنند. اما بین انواع آن تفاوت هایی وجود دارد.

 

مطلب پیشنهادی: همه چیز درباره نحوه گازسوز کردن خودرو

 

تفاوت بین خودروی دوگانه سوز با پایه گازسوز

خودروهای دوگانه سوز پایه بنزین دارند که با افزودن یک ECU گاز به ECU بنزین به صورت خودرو دو گانه سوز در می‌آیند، در این خودروها به همین دلیل به هنگام تغییر سوخت باید ECU خودرو را تغییر داد که این امر در برخی موارد مشکلاتی را برای کاربران به وجود می‌آورد اما خودروهای پایه گازسوز با فرآیند فنی مهندسی به صورت دوگانه‌سوز تولید می‌شوند در این خودروها ECU گاز و بنزین مشترک بوده به همین دلیل ECU در شرایط مختلف و با توجه به وضعیت خودرو اقدام به تغییر سوخت می‌کند.

بطورکلی موتورهای گازسوز کارخانه ای یا همان فابریک شرکتی اصطلاحاً به موتورهایی گفته می شود که بصورت اولیه و پایه گازسوز در کارخانه تولید و تمامی قطعات موتور جهت این نوع سوخت طراحی شده است، به این معنی که تغییراتی مانند، تغییر نسبت تراکم، مقاوم سازی بلوک سیلندر، سرسیلندر، تغییر در ساختار سیستم سوخت رسانی، سیستم جرقه، میل بادامک، سیستم خنک کاری، روغن کاری، جانمایی موتور، مخازن، کیت گازسوز و … به صورت اولیه و اصلی در هنگام تولید درکارخانه طراحی شده است.

در این نوع موتورها به دلیل تولید اولیه به صورت گازسوز مشکلاتی ازقبیل ، افت توان، گشتاور، آلایندگی بالا، مشکل خنک کاری موتور برطرف شده است.

 

تفاوت بین خودروی دوگانه سوز شرکتی با دستی

به طور مثال خودروی پژو ۲۰۶ SD V2 دوگانه سوز اگر به صورت فابریک کارخانه دوگانه سوز شرکتی باشد ۱۰۵ اسب بخار در ۵۸۰۰ دور در دقیقه و ۱۴۲ نیوتن متر در ۴۰۰۰ دور در دقیقه نیرو تولید می کند، اما خودرو اگر به صورت دستی یا به اصطلاح در بازار به صورت دوگانه سوز درآمده باشد دچار ۱۰ الی ۱۵% افت نیرو در همان حالت بنزینی خواهد بود که جدا از افت توان موتور در۷۰% این موارد، خودرویی‌هایی که به‌صورت غیر کارخانه‌ای تبدیل به دوگانه سوز شده‌اند یا دچار انفجار در زمان سوخت گیری شده و یا در بخش موتوری و قوای محرکه دچار آسیب‌های جبران ناپذیر شده‌اند. زیرا این اقدام در محیط‌ هایی که دارای استاندادهای ایمنی لازم هستند صورت نگرفته و کنترل کیفی نهایی بر روی اتومبیل‌هایی که به‌صورت غیر کارخانه‌ای تبدیل به دوگانه سوز می‌شوند، صورت نمی‌گیرد.

 

مزایای خودرو های دوگانه سوز

قطعا اولین مزیتی که مورد توجه قرار می گیرد، موضوع صرفه‌جویی در مصرف بنزین است که به کمک خودرو های دوگانه‌سوز و استفاده از گاز می شود تا میزان قابل توجهی در مصرف بنزین صرفه جویی کرد که به اقتصاد کشور کمک زیادی می کند و از هدر رفت مقدار قابل توجهی بنزین توسط خودروها جلوگیری می شود.

از طرف دیگه خودروی دوگانه‌سوزی که با گاز CNG یا LPG (با توجه به نبود شرایط استاندارد، استفاده از گاز مایع توصیه نمیشود) کار می کند نسبت به خودروهای بنزینی به مراتب آلودگی کمتری دارند و در نتیجه استفاده از خودروی دوگانه‌سوز تا حد زیادی به پاکیزگی محیط زیست و آلوده نشدن هوا به ویژه در کلانشهرهای آلوده‌ای چون تهران کمک می کند.
اما مقوله‌ی بعدی که باید به آن توجه ویژه‌ای بشود بحث صرفه‌جویی اقتصادی است که با توجه به نصف بودن قیمت گاز در مقابل قیمت بنزین این موضوع بیش از پیش اهمیت پیدا می کند. افرادی که از خودرو های شخصی استفاده می کنند در طول سال کیلومترها با خودرو خودشان حرکت میکنند و این مسئله برای آنهایی که با خودروی خودشان کار می کنند پررنگ‌تر است. در نتیجه اگه خودروی خودشان را دوگانه سوز کنند و با گاز کار کنند با این شرایط اقتصادی خانواده‌ها مجبور نیستند بخش زیادی از پول دریافتی خودشان را صرف بنزین خودرو کنند.

معایب خودروهای دوگانه سوز

۱- استفاده از گاز مایع یا LPG با توجه به استاندارد نبودن تجهیزات بسیار خطرناک است.

در مورد خودروهای CNG توصیه می شود حتما خودرویی خریده شود که فابریک کارخانه گازسوز باشد. پیشرانه این خودروها طوری طراحی شده است که پایه‌گاز سوز باشد و از هر نظر استاندارد هستند. آنهایی که دستی یا شرکتی گازسوز می شوند نیز خیلی مشکل ندارند و مجوز فعالیت دارند و به شما بیمه و ضمانت‌نامه می دهند ولی فابریک کارخانه چیز دیگری خواهد بود.

 

مطلب پیشنهادی: با گازسوز کردن خودرو چقدر در مصرف بنزین صرفه جویی می شود؟

 

۲- گاز نسبت به بنزین به صورت خشک کار می کند

این امر می تواند به قطعات خودرو مثل سوپاپ‌ها و سرسیلندرها فشار وارد کند. برعکس بنزین این مشکل را ندارد و در نتیجه قطعات خودروهای بنزینی عمر بیشتری دارند. ضمن اینکه کارشناسان صنعت خودرو معتقدند در بهترین حالت یک خودروی دو گانه‌سوز نسبت به خودروی بنزینی تا ۲۰ درصد افت فشار دارد که مشکلاتی چون قدرت نداشتن خودرو، خاموش کردن، گاز دادن بیشتر، وارد کردن فشار بیشتر به خودرو، استهلاک قطعات خودرو، عدم استفاده‌ی مناسب از کولر به دلیل قدرت نداشتن خودرو و… را در پی دارد. یعنی اگر قطعات خودرو با این وضعیت دچار مشکل بشوند می تواند هزینه‌ی زیادی را روی دست راننده بگذارد.

۳- به علت وجود مخزن نگهداری از گاز فشرده در صندوق عقب، میزان فضای قابل دسترس برای استفاده بسیار کمتر از مدل‌های تک سوز است.

۴ – سایش شدید سیت و سوپاپ

مهم ترین دلایل این خرابی را باید در سه عامل فشار و دمای زیاد احتراق، انتقال حرارت زیاد به سرسیلندر و در نهایت خشک بودن گاز دید که درمجموع منجر به آسیب های شدید به سوپاپ ها می شود که به دنبال آن عدم آب بندی مناسب موتور و کاهش توان رخ خواهد داد. خوشبختانه راه حل های رفع این مشکلات عموماً در دسترس هستند و به همین دلیل این مشکل به راحتی در خودروهای پایه گازسوز قابل رفع است.

فشار و دمای زیاد احتراق گاز نسبت به بنزین را نمی توان کاهش داد، اما می توان با تقویت سرسیلندر خودرو از آسیب دیدگی این قطعه در جریان کارکرد موتور جلوگیری کرد.

برای این منظور راه حل پیشنهادی از سوی خودروسازان اضافه کردن عملیات حرارتی بر روی قطعه خام سرسیلندر است تا از این طریق سرسیلندر مستحکم تری حاصل شود. برای برطرف کردن مشکل انتقال حرارت زیاد به سرسیلندر، استفاده از جنس های سخت تر برای سیت پیشنهاد شده است. این راه حل هرچند عملی است، اما پیش از این کمتر در خودروهای تولید انبوه بنزینی مورد استفاده قرار گرفته است و به همین دلیل برای خودروسازان کمی ناآشنا است هرچند دستیابی به آن چندان دشوار نیست. درنهایت برای رفع مشکلات سوپاپ ها با گاز خشک، استفاده از سامانه هیدرولیکی محرک سوپاپ ها پیشنهاد شده است.

۵- سوختن واشر سرسیلندر

این مسأله احتمالاً بزرگ ترین گلایه دارندگان خودروهای دوگانه سوز است. واشر سرسیلندر بخش واسط میان بلوک سیلندر و سرسیلندر است و وظیفه آب بندی این دو بخش را بر عهده دارد. واشر سرسیلندر همواره در معرض دمای بالای احتراق است و به دلیل نقش مهمی که بر عهده دارد هرگونه آسیب به آن در نهایت منجر به کاهش توان و خرابی موتور می شود و لزوم تعویض واشر سرسیلندر را به دنبال دارد. دلیل اصلی آسیب بیشتر به واشر سرسیلندر خودروهای دوگانه سوز نسبت به خودروهای بنزین سوز، در بخش حرارت بیشتر احتراق و انتقال این حرارت به سرسیلندر و واشر سرسیلندر است.

همان گونه که عنوان شد نمی توان دمای احتراق را کاهش داد، اما می توان از انتقال این حرارت به سر سیلندر جلوگیری کرد. برای این منظور، علاوه بر تقویت سرسیلندر آن گونه که پیشتر گفتیم، مقوله تقویت سیستم خنک کاری خودرو و ارتقای توان سیستم در دفع حرارت در سرسیلندر نیز مطرح می شود. برای این منظور باید مجاری آب در سرسیلندر به گونه ای طراحی شوند که بتوانند حرارت اضافه تولید شده را به خوبی جذب کنند تا مانع از گرم شدن سرسیلندر و در نتیجه سوختن واشر سرسیلندر شوند. این تغییر از نظر فنی نیز پیچیدگی خاصی ندارد و می توان به راحتی بر روی سرسیلندر خودروهای پایه گازسوز آن را اعمال کرد.

 

مطلب پیشنهادی: زمان مناسب تعویض واشر سرسیلندر

 

۶- خوردگی سرسیلندر

در کنار سوپاپ ها، ساختار کلی سرسیلندر نیز در خودروهای دوگانه سوز دچار خوردگی می شود. علت اصلی این مسأله را باید در حرارت زیاد ناشی از احتراق و انتقال آن به سرسیلندر دید. برای این منظور، استفاده از ضدیخ با افزودنی های پایه آلی راه حلی است که از سوی خودروسازان پیشنهاد شده است.

 

اولویت دوگانه سوز شدن با کدام خودروها است؟

در حال حاضر ۵۰ درصد از ظرفیت توزیع CNG کشور خالی است. بعد از اجرای طرح اصلاح قیمت و سهمیه بندی بنزین، مصرف CNG در کشور ۱۰ درصد افزایش یافت. همچنین پیش بینی می شود با گازسوز کردن وانت ها، ۱۰ میلیون لیتر مصرف بنزین کاهش و در مقابل ۱۰ میلیون متر مکعب مصرف CNG در کشور افزایش یابد.

 

لیست خودروهای دوگانه سوز داخلی و خارجی در بازار ایران

وانت آریسان دوگانه سوز

وانت آریسان دوگانه سوز محصول شرکت ایران خودرو در نمونه های صفر کیلومتر و کارکرده در بازار ایران موجود است، وانت آریسان دوگانه سوز از یک موتور پایه گاز سوز ۱۷۰۰ سی سی OHVG II دارای استاندارد آلایندگی یورو ۴ بهره می برد که نیروی خود را از طریق یک گیربکس ۵ دنده دستی به چرخهای عقب منتقل می کند. قدرت موتور وانت آریسان دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۸۶ اسب بخار در ۵۲۵۰ دور در دقیقه و در حالت گازسوز ۷۳ اسب بخار در ۵۲۵۰ دور در دقیقه است، همچنین میزان گشتاور وانت آریسان دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۴۰ نیوتن متر در ۳۰۰۰ دور در دقیقه و درحالت گازسوز ۱۲۸ نیوتن متر در ۳۰۰۰ دور در دقیقه است.

پراید ۱۳۱ دوگانه سوز

پراید ۱۳۱ دوگانه سوز محصول شرکت سایپا در نمونه های کارکرده در بازار ایران موجود است، ۱۳۱ دوگانه سوز از یک موتور پایه گاز سوز ۱۳۲۳ سی سی دارای استاندارد آلایندگی یورو ۴ بهره می برد که نیروی خود را از طریق یک گیربکس ۵ دنده دستی به چرخ های جلو منتقل می کند. قدرت موتور ۱۳۱ دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۷۱ اسب بخار در ۵۲۵۰ دور در دقیقه و در حالت گازسوز ۶۳ اسب بخار در ۵۲۰۰ دور در دقیقه است.  همچنین میزان گشتاور ۱۳۱ دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۰۸ نیوتن متر در ۲۷۵۰ دور در دقیقه و درحالت گازسوز ۱۰۳ نیوتن متر در ۲۵۰۰ دور در دقیقه است.

پراید ۱۳۲ دوگانه سوز

پراید ۱۳۲ دوگانه سوز محصول شرکت سایپا در نمونه های کارکرده در بازار ایران موجود است، ۱۳۲ دوگانه سوز از یک موتور پایه گاز سوز ۱۳۲۳ سی سی دارای استاندارد آلایندگی یورو ۴ بهره می برد که نیروی خود را از طریق یک گیربکس ۵ دنده دستی به چرخهای جلو منتقل می کند. قدرت موتور ۱۳۲ دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۷۱ اسب بخار در ۵۲۵۰ دور در دقیقه و در حالت گازسوز ۶۵ اسب بخار در ۵۵۰۰ دور در دقیقه است، همچنین میزان گشتاور ۱۳۲ دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۰۸ نیوتن متر در ۲۷۵۰ دور در دقیقه و درحالت گازسوز ۱۰۶ نیوتن متر در ۳۰۰۰ دور در دقیقه است.

کاپرا دو کابین دوگانه سوز

نیسان پیکاپ دوگانه سوز

سمند LX EF7 دوگانه سوز

سمند LX EF7 دوگانه سوز محصول شرکت ایران خودرو در نمونه های صفر کیلومتر و کارکرده در بازار ایران موجود است، سمند LX EF7 دوگانه سوز از یک موتور پایه گاز سوز ۱۶۴۵ سی سی دارای استاندارد آلایندگی یورو ۴ بهره می برد که نیروی خود را از طریق یک گیربکس ۵ دنده دستی به چرخهای جلو منتقل می کند. قدرت موتور سمند LX EF7 دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۱۳ اسب بخار در ۶۰۰۰ دور در دقیقه و در حالت گازسوز ۱۰۰ اسب بخار در ۶۰۰۰ دور در دقیقه است، همچنین میزان گشتاور سمند LX EF7 دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۵۵ نیوتن متر در ۳۵۰۰ دور در دقیقه و درحالت گازسوز ۱۳۶ نیوتن متر در ۳۵۰۰ دور در دقیقه است.

پژو پارس دوگانه سوز

پژو پارس دوگانه سوز محصول شرکت ایران خودرو در نمونه های صفر کیلومتر و کارکرده در بازار ایران موجود است، پژو پارس دوگانه سوز از یک موتور پایه گاز سوز ۱۷۶۱ سی سی دارای استاندارد آلایندگی یورو ۴ بهره می برد که نیروی خود را از طریق یک گیربکس ۵ دنده دستی به چرخهای جلو منتقل می کند. قدرت موتور پژو پارس دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۰۰ اسب بخار در ۶۰۰۰ دور در دقیقه و در حالت گازسوز ۸۳ اسب بخار در ۶۰۰۰ دور در دقیقه است، همچنین میزان گشتاور پژو پارس دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۵۳ نیوتن متر در ۳۰۰۰ دور در دقیقه و درحالت گازسوز ۱۳۵ نیوتن متر در ۴۵۰۰ دور در دقیقه است.

پژو روا دوگانه سوز

پژو اردی دوگانه سوز

 

تیبا دوگانه سوز

تیبا دوگانه سوز محصول شرکت سایپا در نمونه های صفر کیلومتر در بازار ایران موجود است، تیبا دوگانه سوز از یک موتور پایه گاز سوز ۱۵۰۳ سی سی دارای استاندارد آلایندگی یورو ۴ بهره می برد که نیروی خود را از طریق یک گیربکس ۵ دنده دستی به چرخهای جلو منتقل می کند. قدرت موتور تیبا دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۸۷ اسب بخار در ۵۳۰۰ دور در دقیقه و در حالت گازسوز ۸۰ اسب بخار در ۵۰۰۰ دور در دقیقه است، همچنین میزان گشتاور تیبا دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۲۸ نیوتن متر در ۴۰۰۰ دور در دقیقه و درحالت گازسوز ۱۲۶ نیوتن متر در ۳۶۰۰ دور در دقیقه است.

پژو ۴۰۵ GLX دوگانه سوز

پژو ۴۰۵ GLX دوگانه سوز محصول شرکت ایران خودرو در نمونه های صفر کیلومتر و کارکرده در بازار ایران موجود است، پژو ۴۰۵ GLX دوگانه سوز از یک موتور پایه گاز سوز ۱۷۶۱ سی سی دارای استاندارد آلایندگی یورو ۴ بهره می برد که نیروی خود را از طریق یک گیربکس ۵ دنده دستی به چرخهای جلو منتقل می کند. قدرت موتور پژو ۴۰۵ GLX دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۰۰ اسب بخار در ۶۰۰۰ دور در دقیقه و در حالت گازسوز ۸۳ اسب بخار در ۶۰۰۰ دور در دقیقه است، همچنین میزان گشتاور پژو ۴۰۵ GLX دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۵۳ نیوتن متر در ۳۵۰۰ دور در دقیقه و درحالت گازسوز ۱۲۶ نیوتن متر در ۳۵۰۰ دور در دقیقه است.

پیکان دوگانه سوز

وانت نیسان زامیاد گازسوز

وانت نیسان زامیاد دوگانه سوز محصول شرکت سایپا در نمونه های صفر کیلومتر و کارکرده در بازار ایران موجود است، وانت نیسان زامیاد دوگانه سوز از یک موتور پایه گاز سوز ۲۴۰۰ سی سی دارای استاندارد آلایندگی یورو ۴ بهره می برد که نیروی خود را از طریق یک گیربکس ۴ دنده دستی به چرخهای عقب منتقل می کند. قدرت موتور وانت نیسان زامیاد دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۰۰ اسب بخار در ۴۸۰۰ دور در دقیقه و در حالت گازسوز ۹۰ اسب بخار در ۴۸۰۰ دور در دقیقه است، همچنین میزان گشتاور وانت نیسان زامیاد دوگانه سوز در حالت بنزین سوز ۱۹۰ نیوتن متر در ۲۴۰۰ دور در دقیقه و درحالت گازسوز ۱۸۰ نیوتن متر در ۲۴۰۰ دور در دقیقه است.

آمیکو دوکابین آسنا دوگانه سوز

آمیکو دوکابین آسنا دوگانه سوز محصول شرکت گروه صنعتی آمیکو در نمونه های صفر کیلومتر و کارکرده در بازار ایران موجود است، آمیکو دوکابین آسنا دوگانه سوز از یک موتور پایه گاز سوز ۲۳۷۸ سی سی دارای استاندارد آلایندگی یورو ۵ بهره می برد که نیروی خود را از طریق یک گیربکس ۶ دنده دستی به چرخهای عقب و جلو منتقل می کند. قدرت موتور آمیکو دوکابین آسنا دوگانه سوز ۱۴۳ اسب‌بخار قدرت و ۲۱۰ نیوتن‌متر گشتاور است.